Hoe creatief staat de banksector tegenover de sociale impact van de energiecrisis?

De jaarfactuur voor een gemiddeld Belgisch gezin steeg met 98,42% voor aardgas en met 54% voor elektriciteit. De energieregulator CREG bevestigt deze cijfers voor de periode van mei 2021 tot mei 2022. We horen het elke dag: heel wat mensen komen nu écht in de problemen. In 2019 wisten we eigenlijk al dat 28,3% van de Waalse bevolking problemen had om haar energiefactuur te betalen.

En tóch gaat het hier om een levensnoodzakelijk product dat hand in hand gaat met menswaardige huisvesting, gezondheid, voeding en hygiëne. Daarom zoekt de politieke wereld koortsachtig naar oplossingen om een groot deel van de bevolking uit de nood te helpen.

De EU probeert de energieprijzen in te dijken, maar dat volstaat niet. We moeten ook collectief ons verbruik verminderen door onze woningen beter te isoleren. Wallonië streeft naar een gemiddeld EPC-label A tegen 2050, daarvoor zijn de komende 30 jaar dagelijks 125 renovaties nodig.

De banksector zal zich binnen deze problematiek van haar meest creatieve kant moeten tonen om bij te dragen tot innovatieve, solidaire oplossingen voor de meest kwetsbaren. Vandaag vinden vaak enkel de meer welgestelde mensen de weg naar energiebesparende renovatiekredieten. Minder bedeelde gezinnen kunnen vaak de nodige garanties niet voorleggen. Zo lopen ze een lange-termijn oplossing mis om hun energieverbruik aan te pakken en hun levensstandaard te verbeteren.

NewB doorbreekt de paradox

Daar moet dringend een einde aan komen! We hebben oplossingen nodig voor de meest kwestbare mensen. NewB heeft daarom een totaal nieuw renovatiekrediet voor de Belgische markt ontwikkeld. De coöperatieve bank stelt voor om eigenaars van energieverslindende woningen te helpen met de financiering van renovatiewerken die de woning tot ongeveer de helft energiezuiniger maken. Zo hoeft men zelf geen voorschotten te betalen voor de werken en zal men met het stuk dat ze besparen op hun energiefactuur deels het krediet kunnen afbetalen én deels besparen op het gezinsbudget.

Deze derde-betalersformule werd ontwikkeld in overleg met vermaarde klimaatexperts. Ze halen drie belangrijke voordelen aan:

• 5000 gezinnen kunnen uit de energie-armoede stappen,
• we stimuleren de lokale economie en
• de CO2-uitstoot daalt met meer dan 4.550 ton per jaar.

We kunnen niet anders dan dit initiatief toejuichen,omdat het een stuk van de oplossing biedt voor de gigantische uitdagingen waarmee we geconfronteerd worden.

Twee noodzakelijke ingrediënten

Om dit krediet succesvol op de markt te brengen vraagt NewB de overheid om te investeren in haar kapitaal: met elke geïnvesteerde euro kan ze voor 6 euro aan renovatiewerken financieren. Tegelijk wil de bank hiervoor ook meer spaargeld mobiliseren. Elke euro telt, terwijl spaarders zoals bij elke andere bank van depositobescherming genieten.

We vragen dus om een dubbele inspanning, zowel van de overheid als van de burger, om dit innovatief krediet snel op de markt te kunnen brengen en te bewijzen dat we samen een efficiënt antwoord kunnen bieden op een vraagstuk met grote impact op de maatschappij, de economie en het milieu. We hopen ook dat de oplossing die NewB aanreikt zal aangevuld worden met talrijke andere initiatieven uit de publieke en privésector met het oog op een lager energieverbruik, beter betaalbare facturen en een opleving van de economie.

Olivier De Schutter, hoogleraar aan de UCLouvain en speciaal VN-rapporteur voor mensenrechten en extreme armoede

Christine Mahy, secretaris-generaal bij het Waals Netwerk voor armoedebestrijding (RWLP)

Jean-Pascal van Ypersele, hoogleraar aan de UCLouvain, lid van de Académie royale de Belgique en voormalig ondervoorzitter van het IPCC (Intergovernmental Panel on Climate Change)

Céline Nieuwenhuys, algemeen secretaris van de Federatie van Sociale Diensten